Fietsen tussen kersentaart en koekoeksklok. In het Zwarte Woud wonen de uitvinders. “Heel grappig. Jullie komen hier, en wij gaan naar Nederland.”
Waar we heen gingen afgelopen zomer? Tot begin vorig jaar trompetterden we vrolijk bestemmingen als Californië!, Bali! of ‘zeilen langs de Turkse kust’ in buurmans oor. Maar dit is het jaar van ‘het nieuwe reizen’. Dus antwoordden we buurman wat bedeesd: “Eh, het Zwarte Woud, met auto en fiets.”
De buurman ontplofte van geestdrift. ‘Zuid-Duitsland?! Dat is toch prachtig, jongen. Dat wordt de nieuwe bestemming van Gordon, Patty Brard en al die andere halve en hele BN’ers. Exit Ibiza. En dat heb jij nú al ontdekt als ervaren reisjournalist.”
Niet zo bedoeld maar mooi meegenomen. We vertrokken met een auto en twee fietsen richting Zuid-Duitsland voor een rondje Südschwarzwald-Radweg ofwel het Zuidelijke Zwarte Woud-fietspad. 248 kilometer, met veel afdaling. Tenminste: dat zei de website. ‘De route is perfect voor plezierfietsers, al dan niet per e-bike.’ Dat deden we, die e-bike, wij worden niet graag echt moe tijdens de vakantie.We kozen voor een paar lange (tot 90 km) dagafstanden en onderweg vier keer slapen: in Waldshut, Basel (Zwitserland, want zwemmen in de Rijn!), het verrukkelijke wijndorp Staufen im Breizgau en Hinterzarten, tevens startpunt.
Op zoek naar de Big Five van het Zwarte Woud: de rode bollenhoed, de koekoeksklok, ham, Kirschtorte en de boerenkeuken.
Ook leuk: fietsen in Calpe aan de Costa Blanca. Of wat dacht je van fietsen in Zuid-Tirol?
‘Woud-Rambo Alert’
Een week voor onze fietstocht verschenen er in de media berichten over een ‘Woud-Rambo’ die het Zwarte Woud teisterde. Een boze, kalende man had rond het dorpje Openga met pijl en boog vier politieagenten van hun dienstwapen beroofd en was daarmee in het donkere woud verdwenen. Scholen en zwembaden werden gesloten en de politie van deelstaat Baden-Württemberg raadde omwonenden aan thuis te blijven en beslist geen lifters mee te nemen. Hm, dachten wij nog.
Lees hier over 48 uur in Lübeck, stad van moin en marsepein.
Ter plekke bleek de belachelijkheid van onze angst. Het Zwarte Woud beslaat de oppervlakte van een zevende Nederland. Onze tweede misvatting: het Zwarte Woud is niet zwart maar vooral groen van dennen en sparren. De Romeinen zetten de streek als ‘zwarte vlek’ op de kaart, vanwege de onbekendheid. Vandaar.
We starten in Hinterzarten, 885 meter boven zeeniveau. Hinterzarten heet ‘de parel van het Zwarte Woud’ en is een populair kuuroord, vooral door de nabije aanwezigheid van de romantische Titisee, waar je lekker toeristisch kunt bootje varen en waterfietsen.
De winkels hangen vol koekoeksklokken en tonen alle eetbare producten waar je ‘Schwarzwald’- voor kunt zetten: jam, ham, mirabellen, wijn, likeur en kruidenkwark. De caissière van een uurwerkwinkel zegt tegen ons: “Grappig, jullie komen hier naartoe op vakantie, en wij gaan naar Nederland.”
Op dag een jassen we er meteen 90 km doorheen. Tot Bonndorf (onze eerste Kirschtorte: chocolade, kersen, wat alcohol en heel veel slagroom) nog wat venijnige klimmetjes. Daarna vallen we als een steen – via de beroemde Bähnle-Radweg, een voormalige spoorlijn – naar Waldshut-Tiengen. Met 38 graden op ons petje, want het is de heetste zomerdag van Duitsland. We koelen onze voeten en handen in kleine watervalletjes langs het fietspad. Onderweg blijken we de enige Nederlanders. We hebben het idee dat we heel ver weg zijn.
Lees hier nog meer redenen om het Zwarte Woud te bezoeken.
Stadje Waldshut-Tiengen voelt ‘s avond als Italië. De dorpsstraten zijn overhuifd met grote, kleurige doeken, tegen de zon. Er zijn luie terrassen met veel getinkel van glazen Aperol en in de Hauptstrasse is het fantastische Italiaanse restaurant Il Martino. Het Zwarte Woud is culinair top. Je fietst hier op het kruispunt van internationale keukens. Zwitserse rösti, Franse fijnproeverijtjes, Italiaanse pasta en de degelijke streekkeuken van het Zwarte Woud, keuze zat.
Geen knooppunten
De fietsroute is uitstekend aangegeven. Hier nog geen ‘Fahrradknotenpunktsystem’ (knooppunten à la Nederland, zoals wél in het Ruhrgebied) maar heldere bordjes met een immer dalende fietser erop. Over romantische slingerfietspaadjes rijden we langs de Rijn, klapperen over overkapte houten bruggen en stoppen bij Laufenburg, een verzameling kleurige huizen die zich verdringen rond een stenen brug. Koffie met zicht op Zwitserland, aan de andere kant van de Rijn.
Zuid-Duitsland is de ideale bestemming voor een fietsvakantie anno 2021. Lekker dichtbij huis en vol fleurige plaatsjes die je niet zoekt maar die je gewoon overkomen. We zijn vaak – hoe vreemd we dat ook vinden – de enige Nederlanders. Iedereen lijkt blij met onze komst en op de terrassen is altijd ruimte. Half twee lunch bij Fratelli in Rheinfelden, aan de voet van de Alte Rheinbrücke. Soep met Pfifferlinge. Je wordt ermee om de oren geslagen, het is het cantharellenseizoen.
Het is nu bloedheet. Aan de overkant, in het Zwitsers deel, zitten inwoners vanwege de hitte in de fonteinbakken, we zagen dit nooit eerder.
Ook leuk in Duitsland: Berlijn, München en Leipzig.
Eigenlijk is die Schwarzwaldtour van ons één grote smoes om bij Basel even in de stromende Rijn te springen. Stond allang op ons verlanglijstje. Het gaat aldus. Je koopt in Altstadt Klein Basel een kleurige Wickelfish. Dat is een ‘droogtasje’ waarin je je kleren, telefoon en hotelsleutels opbergt. Daarmee spring je stroomopwaarts in de Rijn. Met je hoofd op de drijvende Wickelfish schiet je met de snelheid van een jogger onder de bruggen door. De historische stad schuift aan je voorbij, het is de ultieme zen-belevenis. Ben je ver genoeg dan zwem je naar de kant en loopt met de Wickelfish onder de arm over de promenade weer stroomopwaarts en springt nog een keer – of twee – in de Rijn.
De Altstadt is bij mooi weer een parade van blije mensen in zwembroek en bikini die zwemmen, picknicken en prosecco drinken bij Pulpo of elders. In de avond is de Rijn-promenade een showroom van sprietige fietsjes met graatmagere frames en de meest uitzinnig vormgegeven e-bikes. Basel is ’s zomers een gelukkige stad.
Onstuimige Rijn
Noordwaarts fietsen we links van de Rijn een stukje door Frankrijk, langs het oudste natuurgebied van de Elzas, de ‘Petite Camargue’. Binnen tien minuten over de strakke Drieländerbrücke weer terug in Duitsland. Anderhalf uur aaneen fietsen we over grind- en zandpaden op enorme groene oevers waar geen mens te zien is langs een onstuimig stromende Rijn. Roofvogels cirkelen boven ons hoofd. Koffie in het stille kuuroord Bad Bellingen.
Een saai stuk naar werkstad Neuenburg am Rhein, een ‘cowboystad’ vol zachtaardige mensen die ons met alle hoffelijkheid behandelen. We lunchen met taart en trekken de wijnbergen van het schilderachtige Markgräfler Land in. Binnen een half uur is daar het Zwarte Woud van de proeverijen, vakwerkhuizen, kastelen, houten overkappingen en weelderige terrassen. De paukenslag is Staufen im Breisgau, een slenterstadje met prima cafés en restaurants.
Ons hotel ligt aan de voet van een imposante wijnrankenberg, bewaakt door een geildronken metalen Bacchus. Verhalen zat in Fauststad Staufen. Volgens de legende zou in 1539 een zekere Dr. Faust zich in de herberg ‘Löwen’, tijdens een experiment om goud te maken, hebben opgeblazen. Het kan ook zijn dat zijn nek door de duivel werd gebroken.
Ook leuk: fietsen in Nederland!
Acht worstkramen op rij
Freiburg im Breisga, een uurtje fietsen van Staufen, is de hoofdstad van het Zwarte Woud. Tijdens het eten van een braadworst in de sierlijke Altstadt constateren we met weemoed dat we niet meer alleen te zijn. Universiteitsstad Freiburg heeft rooftopbars, hippe hangterrassen en eindeloos veel winkelstraten met soms wel acht worstkramen op een rij.
Einde van de tour. Voor het laatste, behoorlijk steile stuk naar Hinterzarten raadt zelfs ons routeboekje lafhartig aan met fiets en al op de trein te stappen. Niets weerhoudt ons. De ‘Konus gastenkaart’, die je in elk hotel trots wordt overhandigd, is de toverkaart voor vrij vervoer mét fiets voor alle openbaar vervoer in het Zwarte Woud. Check: van de Big Five misten we alleen de rodebollenhoed.
Of wat dacht je van deze wandelroutes in de Benelux?
Tips voor verblijf in het Zwarte Woud:
[content-egg module=TradetrackerProducts template=list]
‘Tedere’ Duitse autorijders
De Duitse autorijder heeft eerbied voor fietsers. In een dorpje blijft hij/zij voorzichtig achter je rijden, om pas bij een kruispunt bijna teder voorbij te schuiven. Op provinciale wegen rijden de auto’s met een grote boog om je heen. In Zwitserland maakten we mee dat auto’s die in de verte hard aan kwamen rijden honderden meters voor het kruispunt waar wij stonden vaart minderden. Wat een weelde voor een Nederlandse fietser. Aan de andere kant: ze zijn wel dol op regels. Sta je op een onhandige plaats stil om even de kaart te bekijken, dan kan het gebeuren dat een automobilist correctief dicht langs je heen rijdt.
De Südschwarzwald-Radweg
De Südschwarzwald-Radweg ofwel het Zuidelijke Zwarte Woud-fietspad telt 248 kilometer. Vrijwel zonder hellingen, wel regelmatig vals plat. De route is perfect voor plezierfietsers, al dan niet per e-bike, en kan in vier dagen worden gefietst. De start is in Hinterzarten. De route leidt langs de Titisee en de bergen en moerassen van het Opper-Zwarte Woud.
Verder langs de Hoge Rijn en de middeleeuwse steden aan de Duitse en Zwitserse Rijnoever naar Basel. Terug via Frankrijk via Freiburg naar Hinterzarten. Daarbij doorkruis je het idyllische Markgräflerland met zijn wijngaarden en kuuroorden. Je rijdt meestal over vrije fietspaden, verboden voor gemotoriseerd verkeer. Asfalt- maar vaak ook schelpenpaden.
De meeste fietsers pakken voor het laatste (steile; 600 meter hoogteverschil) stuk van Freiburg naar Hinterzarten de (gratis) trein. Voor tien euro kun je een hele week je auto kwijt bij het Hinterzartenstation. Verder info: zie scharzwald-tourismus.info en germany.travel/nl
Dit vind je misschien ook leuk:
En, zou jij willen fietsen in het Zwarte Woud?
Tekst en foto’s: Harri Theirlynck, Marieke Haafkens
Ach reizen. Hoor ik de fluit van een boot of trein dan ben ik al weg.
Maar na 30 jaar knetterverweg naar hete landen en zweven aan kokostouwen boven afgronden weet ik: reizen begint direct als je de deur uit bent, want dan ben je niet meer thuis. Verbazen kan overal. Harri was hoofdredacteur van het ANWB Magazine Reizen.
