Idaho grossiert niet in oranjerode rotsbogen zoals Utah en je staat er niet in een ‘bisonfile’ met honderden andere auto’s zoals in Yellowstone. Toch is er geen Amerikaanse staat waar je dichter bij de wildernis komt dan de ‘Gem State’, zoals Idaho liefkozend wordt genoemd vanwege de grote variëteit aan edelstenen. Om een rondje om deze staat te kunnen voltooien, moet je echter ook de Bitterroot Mountains van Montana doorkruisen. En dat is geen straf.
Ontdek Idaho & Montana
Na gisteravond laat te zijn aangekomen in Idaho, heb ik vandaag slechts een klein uur gereden. Veel meer kan mijn verreisde lijf nog niet aan, dus haast is er niet bij. Om me heen is er nagenoeg niets. Dor gras, gedroogde saliestruikjes en een slinger telefoonpalen die langs het kaarsrechte, golvende asfalt tot aan de einder verdwijnt. In de verte verzamelen dreigende regenwolken om de bergtoppen. Het is drukkend warm. Een richtingbordje wijst het grindpad aan dat naar een muurtje op een bult in de verte loopt. Wat licht in mijn hoofd loop ik erheen.
Naar dit uitzichtpunt, boven de machtige Snake River Canyon, kom je om nesten van slechtvalken in de verticale, basalt klifwand te kijken. Hier zouden de meeste nesten van deze vogelsoort in Amerika te vinden zijn, werd mij vanochtend nog verteld in het World Center for Birds of Prey. Deze kleine vogeldierentuin, net buiten de hoofdstad Boise en gerund door een non-profitorganisatie, heeft tientallen fokprogramma’s voor bedreigde roofvogelsoorten. Waaronder de slechtvalk. In de jaren zeventig waren er in Noord-Amerika naar schatting nog maar 39 paren over, dankzij het centrum leven er nu weer meer dan 120.000 vogels op het continent.
Wat dacht je van een rondreis met een camper door West-Amerika?
Er vliegt geregeld wat boven mijn hoofd, zo herken ik een kalkoengier en een buizerd. Maar vandaag zijn de slechtvalken niet thuis. De aanblik van de Snake River Canyon, de grote rivier van het Wilde Westen, maakt mijn dag al goed. Het is nog eens drie kwartier rijden tot aan Bruneau Dunes State Park. Plek zat op het natuurkampeerterrein.
De jetlag neemt het over. In plaats van naar de top van de hoogste zandduin te lopen (143 meter), zijg ik neer in een kampeerstoel met een biertje in de hand. Toekijkend hoe de duinen bewegingloos, korrel voor korrel, over het landschap kruipen. In de roze avondschemering hangt plots een slechtvalk luid kwetterend te bidden en maakt continu schijnduiken naar de grond. Hoe lang hij dit al volhoudt is me een raadsel, maar ík heb vandaag alle tijd.
Groene hart van Idaho
Onthaasten, daar krijgt een mens in Idaho oneindig veel ruimte voor. Verlaat je Boise, dan slinger je na twintig minuten al door de prachtige naaldbossen van de foothills. Hoe uitgestrekt het bosareaal in het westen van Amerika wel niet is, kunnen wij, Europeanen, ons niet voorstellen. Je krijgt het snel in de gaten als je de Ponderosa Pine Scenic Byway neemt, ook wel bekend als de State Highway 21.
Idaho is vijf keer zo groot als Nederland. Anderhalf van zijn twee miljoen inwoners leven in de brede Snake River Valley, vooral in en rond de steden Boise en Idaho Falls. De rest heeft zijn toevlucht gezocht in pioniersdorpen verspreid in de bergen: de Rocky Mountains. In het midden van de staat ligt ook nog eens de Frank Church-River of No Return Wilderness, een groene woestenij van 10.000 vierkante kilometer. Hier woont niemand. De route die ik de komende dagen rij, maakt een grote cirkel rond dit wildernisgebied. Een rondje om het groene hart van Idaho dus. Al zal ik daarvoor wel een stukje door het westen van Montana moeten omrijden. Gewoon omdat er geen andere weg is.
Idaho is een grote, groene wildernis, maar ook grijs, bruin en zwart: natuurbranden komen vaak voor in wilde bossen en zijn zelfs essentieel om ze jong en gezond te houden. Door systematische brandbestrijding in het verleden staan er in de Amerikaanse bossen te veel bomen die oud en ziek zijn en ligt er te veel dood hout op de bodem. Eén blikseminslag is dan voldoende om een inferno te veroorzaken dat álles verzengt. Als laag en dicht struikgewas bovendien niet geregeld wordt weggebrand, krijgen jonge scheuten geen kans en kan het bos zich niet verjongen. Denneappels van enkele veelvoorkomende soorten openen zich pas bij extreem hoge temperaturen. Zonder branden kan een woud niet gezond zijn.
Na een lunchstop in het voormalige goudzoekersstadje Idaho City, is een stuk uitgebrand bos langs Crooked Creek mijn eerste wandeling van deze trip.
Vanaf de trailhead (startpunt van de wandeling) loop ik een kilometer of drie, vier langs een kolkende bergbeek die op sommige plekken omgeven wordt door bijna alleen maar zwartgeblakerde, loodrechte stammen.
Een bevreemdende ervaring. De droge bodem is echter bezaaid met kleurrijke wilde bloemen. Ik ben geen kenner, maar herken de bloedrode indian paintbrush wel meteen. Life finds a way.
Vakantie op z’n Idaho’s
Mijn volgende bestemming is Redfish Lake. Het grote bergmeer, in een ver verleden achtergelaten door een afsmeltende gletsjer en aan weerskanten omzoomd met gigantische, beboste morenenruggen, vormt het hart van de Sawtooth Range. Een van de iconische massieven in de Rocky Mountains. Het is eind juni en de meer dan 3.000 meter hoge granieten zaagtanden van het massief zijn nog deels met sneeuw bedekt.
De kleine Redfish Lake Lodge op de noordoever van het meer vormt de toeristische draaischijf van dit gebied, maar de meeste Idahoans vieren vakantie op een van de natuurcampings rondom. Ze reizen in een enorme pick-up truck en sleuren een gigantische trailer-caravan achter zich aan, volgeladen met hun halve huishouden.
Gelukkig vindt de vriendelijke camp host voor mijn bescheiden minivan, die tegelijk ook mijn nachtelijk onderdak wordt op deze reis, nog een plekje. Mijn buurman heeft naast zijn enorme trailer een tipi opgezet, waarin hij een houtkachel opstookt. Zijn blauwe rook vult het bos. Het wildernisgevoel mag ik dus nog even uitstellen.
Rond Redfish Lake maak ik enkele wandelingen waarbij de zalige stilte toeslaat, zodra de parkeerplaats van de trailhead achter de bomen verdwenen is. De Fishhook Creek Trail loopt naar de rand van de Sawtooth Wilderness, door een onaangetast hooggebergtedal zoals je dat alleen in natuurdocumentaires ziet: een bergbeek die door een vlak hoogveengebied meandert, kaarsrechte sparren links en rechts en de indrukwekkende Sawtooths op de achtergrond.
De klim naar de Bench Lakes, een paar meren uit de voorlaatste ijstijd, gunt mij diverse doorkijkjes op het Redfish Lake in de diepte. Onderweg word ik met brokjes denappel bekogeld door een nerveus kwetterende eekhoorn die mij niet in zijn buurt wil hebben.
Op de laatste dag staat een forse dagtocht tot in het hart van het Sawtoothmassief op mijn programma. Om mijzelf 24 wandelkilometers te besparen, neem ik ’s ochtends de lake shuttle, een motorboot op steroïden, die wandelaars naar de overkant van Redfish Lake brengt. Daar begint een zalige tocht door een compleet ongerept, door een gletsjer uitgeslepen U-vormig bergdal. Halverwege het gletsjerdal neem ik een steil pad omhoog dat naar een bergmeer leidt, maar het is het uitzicht vanaf het pad op het dal en de omliggende pieken dat me voor het eerst dat alleen op de wereld-gevoel geeft.
River of No Return
Hoe beschrijf je 190 kilometer lang kronkelend cruisen door de bijna onbewoonde diepe kloof van de Salmon River, waarin grillige basaltformaties, hoge bergtoppen en met geurende saliestruiken bedekte hellingen na elke bocht mij wéér doen stoppen voor nog een foto? En zomaar van achter het stuur spot ik herten, een witkoparend en een visarend. De lange rit van Redfish Lake naar het stadje Salmon moet wel de moeder van alle Rocky Mountains roadtrips zijn.
Bezoek de nationale parken van Amerika.
De Salmon River, die in de Sawtooth Range ontspringt, is een van de langste, vrij stromende rivieren in Amerika: 685 kilometer zonder één stuwdam. De rivier wordt door rafters gezien als de crème de la crème en kreeg in de pionierstijd de bijnaam River of No Return. Als je er met vlot of kajak eenmaal op zit, kom je er – als je tenminste de nodige skills en uithouding hebt – pas na zes tot negen dagen aan de andere kant weer uit.
When in Rome, do as the Romans do, gaat het spreekwoord. Romeinen hadden een badcultuur. Zo ook de Idahoans. En gezien douchen er de afgelopen paar dagen niet in zat, sla ik de wandeling naar de Goldbug Hot Springs niet over. Het bergpaadje begint in een zijstraat van de highway naast een boerderij. Een uur hogerop borrelt het warme water naast een ijskoud watervalletje uit de bodem in een kiezelpoel en streelt mijn vermoeide lijf.
Er zijn nog een drietal dames en een reiziger die onlangs haar baan heeft opgezegd. Ze reist met haar hond door het Westen en vertelt dat ze nog niet weet wat ze hierna gaat doen. We kijken uit op de vallei waardoor ik mij zwetend omhoog heb gewerkt met daarachter de bergen aan de overkant van de Salmon River Canyon.
Lewis en Clark
Het mormonenstadje Salmon, gelegen in een agrarische vallei in het oosten van Idaho, ligt op de plek waar in 1805 een belangrijke gebeurtenis in de Amerikaanse geschiedenis plaatsvond. De ontdekkingsreizigers Meriwether Lewis en William Clark waren door president Thomas Jefferson opgedragen om het zogenaamde Louisiana-territorium in kaart te brengen (eigenlijk alles ten westen van de Mississippi tot aan de Rockies) en een route over water naar de Stille Oceaan te vinden. China was immers een veelbelovende afzetmarkt voor Amerikaanse pelzen.
Toen ze na meer dan een jaar deze streek bereikten, kwamen ze te weten dat het doorkruisen van de Rockies via de onstuimige Salmon River onmogelijk zou zijn. Dat was slecht nieuws: de herfst was ingetreden en dus hadden ze haast, want de eerste sneeuw zou niet lang meer op zich laten wachten. De hele expeditie stond op losse schroeven. Uiteindelijk wezen de lokale Shoshoni hen op een alternatieve route.
Ook gaaf: een roadtrip door ‘The Real Nevada’.
Sacajawea
Een van de deelnemers aan de expeditie van Lewis en Clark was de inheemse vijftienjarige Sacajawea. Ze was getrouwd met een expeditielid, een Franse trapper, en onderweg bevallen van een kind dat ze door de wildernis op zich droeg. In de buurt van het huidige stadje Salmon stuitte de expeditie op een groep Shoshoni. Sacajawea, die als kind ooit was ontvoerd door een vijandige stam en zo door een groep in het oosten was grootgebracht, herkende meteen de leider: het bleek om haar eigen broer te gaan. Het ijs was gebroken en dankzij Sacajawea’s bemiddeling kreeg de expeditie de beschikking over paarden, voedsel én een Shoshone-gids, die de expeditie nog voor het aanbreken van de winter over een meer noordelijk gelegen route naar de andere kant van de Rockies zou loodsen. Ook in het aangaan van relaties met andere stammen speelde de aanwezigheid van de jonge vrouw en haar baby een cruciale rol. Hierdoor leverde ze een wezenlijke bijdrage aan het welslagen van de expeditie. In Salmon ligt het Sacajawea Interpretive, Cultural and Educational Center dat het verhaal van de jonge moeder vertelt en de Agaidika (Shoshone-Bannock stam) vanaf de negentiende eeuw tot nu.
Om mijn roadtrip door Idaho rond te kunnen maken, moet ik in de voetsporen van Lewis en Clark eerst noordwaarts rijden en een stukje door het westen van Montana reizen. Highway 93 volgt min of meer de route die de ontdekkingsreizigers destijds genomen hebben op zoek naar een passage door de Rockies. Zodra de weg vanaf de Lost Trail Pass de Bitterroot Valley induikt, verandert de omgeving. Alles is hier veel groener en minder ruig, met een aaneenschakeling van grote boerderijen en akkers. Fotogenieke westernstadjes zoals Darby en Hamilton profiteren van de boost die het toerisme gekregen heeft sinds hier scènes worden opgenomen van de populaire tv-serie Yellowstone.
Kuddes bizons
In Montana wil ik, na een nachtje slapen in het charmante centrum van de vroegere mijnstad Missoula, een paar attracties niet missen. De bergrit over een slechte grindweg door het The Bison Range, gelegen in het Flathead-indianenreservaat, stond al een tijd op mijn bucketlist. De vergezichten zijn eindeloos en niet alleen de loslopende kuddes bizons maken het spannend, ook de dikke onweerswolken die zich om de Mission Mountains wikkelen.
Naast een beekje moet ik vol in de remmen, omdat er een aanzienlijke groep met jonkies voor en naast mijn auto staat. Ze vinden mijn auto niet interessant; het is minutenlang wachten totdat ik weer verder kan. Het onweer barst los, nog geen vijf minuten nadat ik mijn bisonronde voltooid heb. Goeie timing.
De volgende dag is de zon gewoon weer op afspraak. Voor een 24 kilometer lange mountainbikeafdaling in de Bitterroot Range, gaan de eerste anderhalf uur omhoog over de snelweg tot op de Lookout Pass. Gelegen op de grens met Idaho.
Daarboven begint de Route of the Hiawatha: een sportieve attractie en formidabele bezienswaardigheid tegelijk. Met een huurfiets rij ik over het tracé van wat vroeger de meest noordelijk gelegen transcontinentale spoorweg in de Verenigde Staten was.
Of wat dacht je van een stedentrip naar Los Angeles?
Dit spoor verbond Chicago 71 jaar lang met Seattle en doorkruiste de Bitterroots. Gezapig bergafwaarts jakkerend passeer je in een paar uur tijd negen tunnels en ratel je over evenveel duizelingwekkend hoge schraagbruggen. Verklarende borden vertellen onderweg hoe ingenieurs dit huzarenstukje voor elkaar kregen. Tijdens de picknickpauze proberen twee grondeekhoorns mijn fototoestel op te eten.
Het Idaho-gevoel
Hoe moeten de leden van de Lewis en Clark-expeditie zich hebben gevoeld toen ze zich, onder leiding van hun behulpzame Shoshone-gids, dagenlang een weg baanden door de onherbergzame Bitterroot Mountains, de loop van de Lochsa River volgend? Het was eind september 1805 en een kille, natte herfst kondigde zich aan. Ze waren bijna door hun voedselvoorraad heen en de jacht leverde minder op dan verwacht.
Ook waren de paarden uitgeput. Eentje hadden ze al afgemaakt en opgegeten. In het westen, aan de andere kant van de bergen, leefden de Nez Percé. De expeditie had al zijn hoop op de gastvrijheid van die welvarende stam gevestigd. Ze hebben het maar net gehaald.
Anno 2023 kun je deze afstand van pakweg 240 kilometer door de Selway-Bitterroot Wilderness in dik drie uur afleggen als je wilt, over Highway 12, die van Missoula tot Kooskia loopt. Ik vertrek naar McCall, een gezellig vakantieoord aan de oever van Payette Lake. Nog eens twee uur rijden ten zuiden van Kooskia.
Hier vermaken Idahoans zich in het weekend op het strand naast de plezierhaven of een ambachtelijk biertje drinken op een van de terrasjes die uitgeven op het bergmeer. Mij lijkt het een prima vooruitzicht om daar, na mijn eenzame ronde door de Rockies, een relaxte middag door te brengen alvorens ik terugrijd naar Boise.
Voordat ik de Lochsa River achter mij laat, wil ik ervaren waar sympathieke Idahoans zich tijdens allerlei korte gesprekken met zoveel trots over hebben uitgesproken: hun great outdoors. De uitgestrekte bergwouden en heldere rivieren die de groene rijkdom vormen van een van de ruigste staten van Amerika. Ik verlaat de Highway 12, ter hoogte van de nederzetting Lowell en volg de oever van de kolkende Selway River over een grindweg. Na dertig kilometer hobbelt het over een krakkemikkige brug en langs een ruisend zijriviertje nog een kilometer of twee verder tot aan mijn kampeerplekje. Dit wordt mijn stekje voor vanavond.
Ik was me in het ondiepe, koude water van het riviertje terwijl de zon langzaam achter de berghelling schuift. Wanneer een potje pasta op mijn gasbrandertje staat te pruttelen, staan twee muildierherten in de bosrand mij minutenlang aan te staren. Een visarend landt in een boomtop schuin tegenover. Voor dít gevoel ben ik naar Idaho gekomen. Hier hoor je de aarde nog ademen.
British Columbia in Canada is ook geweldig voor een vakantie!
Extra info voor reizen door Idaho en Montana
- Continent: Amerika
- Taal: Engels
- Valuta: Amerikaanse dollar. Op sommige natuurcampings kun je alleen contant afrekenen.
- Visum: niet nodig, een digitaal reisvergunning is wel verplicht (ESTA)
- Temperatuur: in januari is het -4,4 tot 2,2 graden, in juli is het 15,5 tot 31,6 graden in Boise. In de bergen is het kouder.
- Beste reisperiode: eind mei tot begin oktober. Van juni tot begin juli is het hoogseizoen voor de locals. Vroeg in de zomer zijn er vaak nog sneeuwresten op hoogte, eind juni tot en met begin september kan het overdag heet zijn.
- Stekker: type A en B
- Fun Fact: Idaho leeft in twee tijdzones. Het grootste deel van de staat heeft Mountain Time (en volgt dus bijvoorbeeld Wyoming, Colorado en Montana). Het is er acht uur vroeger. Maar klokken in het noordelijke ‘punt’ van de staat draaien op Pacific Time (negen uur vroeger), zoals ook in de naastliggende staat Washington.
- Hoe kom je er: er zijn geen rechtstreekse vluchten naar de hoofdstad Boise. Wel met tussenstop, doorgaans in Detroit, Minneapolis/St. Paul, Salt Lake City of Seattle. KLM, Delta Air Lines, American Airlines en United zijn de gangbare luchtvaartmaatschappijen. Een huurauto is noodzakelijk. All-inclusive zonder extra kosten ter plekke kan met Sunny Cars.
Idaho en Montana zijn buitensportparadijzen:
- De wilde rivieren zijn tot ver in het buitenland vermaard om hun whitewater rafting. De meeste aanbieders van watersport zijn te vinden in Stanley, Salmon en Riggins. In Montana is dit Alberton.
- Paardrijden onder begeleiding kan echt overal, ook in Redfish Lake en McCall.
- In de Rocky Mountains lopen duizenden kilometers aan bewegwijzerde paden. Vaak moet je wel eerst over een slingerende onverharde weg rijden naar de start of het einde van een wandelpad. Bij droog weer is het met een gewone auto zelden een probleem. Gedetailleerde wandelroutes en gebruikerstips vind je op www.alltrails.com. Informeer ter plekke of er beren actief zijn in de omgeving.
- Een mountainbike huren kan in elk stadje. De Route of the Hiawatha vanaf Lookout Pass is een aanrader (www.ridethehiawatha.com). Check de website voor fietshuur en transfers en reserveer vooraf.
- Ketenhotels kom je minder tegen dan in andere staten, natuurcampings des te meer. Kamperen is de ‘nationale sport’ in Idaho! Enkele kun je vooraf reserveren via www.recreation.gov. Gratis plekken zijn te vinden op www.freecampsite.net.
Hier wil je zijn in Idaho en Montana:
Handige websites voor je reis
Dit vind je misschien ook leuk:
Zou jij Idaho & Montana willen bezoeken?
Tekst en beeld: Jonathan Vandevoorde
TripTalk is een puur Nederlands reismagazine en schrijft voornamelijk over bereikbare bestemmingen. Wij willen je meenemen naar bereikbare en betaalbare bestemmingen! Onze vaste reporters geven inspirerende en persoonlijke tips. Neem een abonnement!
