Stipjes in de Middellandse zee zijn het, Malta en het kleinere zusje Gozo. Maar op deze kleine pareltjes valt verrassend veel te zien en te genieten. Malta is een verbastering van de Romeinse naam voor het eiland: Melita, land van honing. De goudgele lekkernij wedijvert in kleur met de zandstenen gebouwen die in een gouden gloed worden gezet door de zon, die er bijna altijd uitbundig schijnt.
Engelse geschiedenis
De republiek Malta bestaat uit drie eilanden die ongeveer 90 kilometer ten zuiden van Sicilië liggen in de Middellandse Zee. Samen hebben de eilanden een oppervlakte van 316 km². Hiermee is de archipel ongeveer twee keer zo groot als Texel.
Vanaf de luchthavens Schiphol en Brussel is het tweeënhalf tot drie uur vliegen naar Malta. Wil je vanaf het hoofdeiland Malta naar Gozo, dan kan dat met een ferry. Onderweg passeer je het kleinste eiland, Comino, bekend van de Blauwe Lagune die met haar felblauwe kleur vanaf het bovendek goed is te zien.
Het is heel goed dat de regering van Malta heeft voorzien in uitstekend openbaar vervoer dat je naar alle plekken van Malta en Gozo brengt. Want ze rijden er links, een overblijfsel van de tijd dat de Engelsen er de dienst uitmaakten en best lastig voor wie het niet gewend is.
Malta heeft door zijn strategische ligging in het midden van de Middellandse Zee – tussen Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten in – vele ‘bezoekers’ gehad die er, voor kortere of langere tijd, verbleven. Feniciërs, Romeinen, Arabieren, Normandiërs, Ottomanen en Fransen, om er een aantal te noemen. Die laatsten werden verjaagd door de Britten, die er een kolonie van maakten. Nu is het land een republiek, toegetreden tot de Europese unie met de Euro als munteenheid.
Maar het links rijden is gebleven en ook de taal, want naast het Maltees is de tweede officiële taal het Engels. Alle verschillende culturen die zich door de eeuwen heen op Malta gevestigd hebben zijn terug te zien in de gebouwen en te horen in de taal. De markante Engelse telefooncellen bijvoorbeeld kom je overal tegen.
Eten op Malta: lokale lekkernijen
Al die invloeden zijn ook te vinden in de gerechten, zoals pastizzi, het populairste tussendoortje op Malta. Het als een schuitje gevormde bladerdeeg is gevuld met verse schapenkaas of met een puree van groene erwten. Pastizzi worden gebakken in een houtoven en je eet ze gloeiendheet als ontbijt of een snack voor ongeveer 30 eurocent per stuk.
Een van de beste plekken om pastizzi te eten op Malta is bij Crystal Palace in Rabat. De pasteitjes eet je daar van een schoteltje aan een van de formicatafeltjes of uit de hand in een servetje. Je zit er echt tussen de locals. Zo populair is dit knisperende bladerdeeghapje dat Crystal Palace elke dag van de week open is, dag en nacht, uitgezonderd twee nachtelijke uurtjes op weekdagen.
Rabat grenst aan het oude Mdina, de voormalige hoofdstad van Malta die in het centrum van het eiland ligt. Het is er fluisterstil. Alleen je voetstappen hoor je in het ommuurde stadje dat is opgetrokken uit zandsteen. Je wandelt er binnen door de poort van Vilhena, auto’s mogen er niet komen. De stenen brug die naar de poort leidt, gaat over een aangelegd park met honderden citrusbomen. De diepte en de wijdte geeft goed aan hoe groots deze voormalige slotgracht was die er vroeger lag.
Lees meer over een vakantie naar Malta.
Gemaakt door de Johannieters, een rooms-katholieke orde van hospitaalridders. Zij droegen op hun harnas het markante witte Maltezer kruis met acht punten op een rode achtergrond. Op die manier konden ze makkelijk herkend worden op het slagveld. Het Maltezer kruis symboliseert vier hoofddeugden: standvastigheid, gerechtigheid, gematigdheid en volharding.
Ook vandaag de dag dragen niet alleen ziekenhuizen, maar ook andere hulpverlenende instanties dragen dit kruis. De Maltezer orde is een wereldwijde organisatie die in meer dan 120 landen actief is op het gebied van ziekenzorg en hulpverlening. Inmiddels is het ook het herkenbare symbool voor Malta geworden.
De smaak van Malta
Malta heeft door haar vele invloeden van buiten een zeer markante keuken. Op Malta wordt veel konijn gegeten, meer dan in andere landen. In een stoofpot bijvoorbeeld waarin ook zoete, rijpe tomaten van Malta en knoflook verwerkt zijn. Konijnenlever wordt gebakken en als voorgerecht geserveerd op toast. We proefden het in restaurant Cavett Place in L-Imgarr, samen met andere lokale delicatessen zoals bebbux (slakken), octopus met knoflook, gebraden kwartels en zalige huisgemaakte worstjes met honing en sojasaus.
De Maltezer aardappel is ook al zo populair. Ze worden in april en mei met de hand geoogst. De smaak ervan is verrukkelijk. Op het dakterras van restaurant Coast at Cassarini in Qrendi, waar ook de Blue Grotto is, smaakt het eten heerlijk en de gebakken aardappeltjes spannen de kroon. Die kan je als bijgerecht voor twee euro bestellen. Een aanrader volgens gids Trudy Grech. En ze heeft helemaal gelijk.
Unesco-broden eten op Malta
Ftira is een groot ringvormig zuurdesembrood dat door de bakkers met de hand wordt gevormd en in houtovens wordt gebakken. Het doorgesneden brood wordt belegd met olijfolie, tomaten, tonijn, kappertjes en olijven. Daarna wordt het in stukken gesneden en kan je je tanden in de krokante korst zetten. Met al die vulling is het een fiks brood, maar het veert makkelijk in omdat het binnenste luchtig is. Hoe zalig is het om al die verrukkelijke smaken te proeven als je op een bankje zit met zicht op de haven.
Dit zijn mooie stranden wereldwijd.
Er is wel een verschil tussen de manier waarop je ftira eet op Malta of op Gozo. Op het kleinere eiland wordt de ftira open belegd als een pizza en dan in de grote houtoven gebakken. Dat kun je onder andere zien bij Mekren Bakery. Hier vinden we ook schijfjes aardappel en uien als onderdeel van de vulling.
Van ftira werd voor het eerst melding gemaakt in de zestiende eeuw, toen het werd gebakken in de ovens van de Johannieter ridders in Valletta. De naam komt uit het Arabisch en is afgeleid van het woord fatir, ongezuurd brood. Heel bijzonder dat dit brood – dat zelfs Unesco cultureel erfgoed is – eeuwen later nog steeds deel uitmaakt van het dagelijks eten op Malta.
Sterrengerechten eten op Malta
Bahia is de naam van de smakelijke en sappige navelsinaasappel die op Malta groeit en ook de naam van het met een Michelinster onderscheiden restaurant. De oranje accenten zie je terug in het restaurant waar chef Tyrone Mizzi met zijn team verrukkelijke gerechten maakt. Je kan kiezen tussen de menu’s ‘verleden’, ‘heden’ en ‘toekomst’.
Elk menu van zeven gangen heeft een eigen karakter. Wij kiezen voor ‘verleden’, een menu met gerechten die zijn geïnspireerd op de verschillende periodes in de Maltezer geschiedenis, zoals het stenen tijdperk, de Romeinen, de Feniciërs en de Johannieter orde.
Wat dacht je van een vakantie naar Mallorca?
We genieten van ingemaakte groenten die je met de hand eet, met een crème van pompoenpitten. Erbij een miniversie van ftira-brood, op een grote steen geserveerd om in stijl van het dinerconcept te blijven. Sommelier Ognjen Samardzic schenkt bij het voorgerecht een chardonnay van het wijngoed Antonin uit Gozo, met zachte zuren en subtiele botersmaken.
Het gerecht bestaat uit verschillende delen, met garnaal in de hoofdrol. Op een schelp liggen kortgeschroeide en lokaal gevangen rode garnalen met daarop schijfjes van grote kappertjes. In een bakje erbij een chawanmushi, een hartige Japanse eiercustard met ook daarin garnalen. Erbovenop ligt een krokante wafel gemaakt met witte garnalen met daarop wat citroentijm en gel van kappertjes. Prachtig gepresenteerd en heerlijk van smaak.
Een tussengerechtje uit de Romeinse tijd – ijs met honing en lokale olijfolie – leidt het hoofdgerecht in van een mootje kort aangebraden tonijn, met daarbij een humus van kikkererwten in een taartje van sumak (poeder van rode besjes van de sumakplant die een frisse smaak heeft), rode linzen, munt en fijngesneden limoenblaadjes.
Dit zijn leuke steden voor een stedentrip in Europa.
Een fluwelige saus van geelwortel en verjus, sap van onrijpe druiven, geeft een frisse toets aan de vis. Het diner wordt afgesloten met imqaret, een variatie op een Malteser delicatesse van een zoet deeg gevuld met dadels en citrus. Hier wordt het geserveerd als mousse met daarbij amandelijs.
We sluiten af met huisgemaakte noga met amandelen, pistache en hazelnoot en nog een digestief aan de aangrenzende fraaie bar.
Kaas en wijn
Maar er is nog meer lekkers te vinden op de eilanden. Schapenkaas, zowel vers als ingedroogd, wordt veel gegeten. Vers in bijvoorbeeld pastizzi of als vulling van ravioli. De oudere, rijpere kaasjes in plakjes of geraspt op een ingedikte puree van zoete tomaatjes. Een heerlijke combinatie. Die puree én de kaasjes zijn te koop bij Savina Artisan Centre in Gozo waar nog veel meer lekkere streekproducten zijn te vinden.
Maltezer wijnen zijn te bestellen in veel restaurants. Een wijndomein bezoeken is ook mogelijk, zoals San Niklaw Estate in Zejtun in het zuiden van Malta. Op het wijndomein bevindt zich een zeventiende-eeuwse kapel, opgetrokken in het kenmerkende zandsteen, met daarnaast een woonhuis.
Lees ook: 5x eilanden in de Middellandse Zee om te bezoeken.
We proeven er Kapella, genoemd naar de kapel, gemaakt van 100% mourvèdre. De stevige wijn wordt begeleid met kazen en vleeswaren van Malta en uiteraard ontbreekt ook hier het lekkere ftirabrood niet. De bescheiden maar bevlogen eigenaar van het estate is naast wijnbouwer ook kinderchirurg.
Als een imker
En dan de honing, waar Malta zijn naam aan ontleent. We bezoeken Golden Island Honey waar bijenhouder Ray Sciberras en zijn partner Denise hun 150 bijenkorven verzorgen en er heerlijke honing oogsten. Voor het eerst van mijn leven heb ik me in een wit imkerpak gehesen, alle mogelijke ingangen waar bijen in zouden kunnen kruipen goed afgedicht, flappen over je schoenen, handschoenen aan, manchetten eroverheen en met een grote beschermende hoed met gaas voor je gezicht.
Of je wel nog je ringen en zo af wilt doen voor het geval er toch een bijtje binnen mocht kruipen. Het is even wennen om in dat pak te lopen over een laag stengels van wilde bloemen en met beperkt zicht, want de korven staan midden in de natuur. Het went, ook het zoemen om je heen. Langzaam verdwijnt de angst dat je gestoken wordt met de wetenschap dat je zo goed bent ingepakt dat je onbereikbaar bent voor de gevleugelde donzige vriendjes.
Ray en Denise leggen uit hoe een bijenvolkje is samengesteld. Met speurbijen die naar nectar zoeken, werkbijen die verschillende taken hebben in de bijenkast, zoals het bouwen van nieuwe raten, een koningin die het volkje bestiert en darren (mannetjesbijen) die de koningin bevruchten. Het gezoem om je heen is zeer rustgevend. Als ik later de honing proef, de bewaarde herfsthoning en net gewonnen honing, is het alsof je de natuur om je heen in je mond hebt. Dank je wel bijenvolk.
Zoutpannen van Gozo
In de vlakke stenen bodem bij Xwejni Bay zijn vierkante zoutpannen uitgehakt waar zeewater in en uit kan stromen. De ondiepte zorgt ervoor dat als het zeewater eruit gestroomd is, het overgebleven zeewater kan verdampen. Soms wordt er een handje geholpen met het oppompen van zeewater om de zoutpannen te vullen.
Het zout dat in het water zit kristalliseert, zodat je het er vervolgens uit kunt scheppen. Dat gebeurt ongeveer eenmaal per week. Al het geoogste zout wordt op een grote hoop gedaan. Daarna wordt het in zakjes gestopt die verkocht worden aan restaurants. Wie dat wil kan het zout aan de overkant van de weg kopen in de Leli Tal-Melh Salt Shop.
Na al dat zout is kinni, het nationale alcoholvrije drankje van Malta, goed gekoeld en met blokjes ijs, een heerlijke dorstlesser. Kinni is overal te koop in blikjes of flesjes. Het heeft een lichtbittere smaak van de op Malta groeiende bittere sinaasappels en kruiden en is typisch Maltees. Het wordt in beperkte mate geëxporteerd.
Wat dacht je van een wijnreis in de Algarve of een tripje naar Alentejo?
Calorieën verbranden
Na al dat heerlijke eten op Malta moeten er ook weer de nodig calorieën verbrand worden, en dat gaat eigenlijk bijna vanzelf. Zwemmen kan aan de kust bijna overal, al zijn er weinig zandstranden, dus stap je vaak vanaf een rots de zee in of je duikt vanaf een bootje het heerlijke water in, zoals bij de Blue Grotto.
In de steden loop je ongemerkt ook hele einden. Mdina met haar rustige en voorname straten is al genoemd. In Valletta, de huidige hoofdstad van Malta bekijk je de omliggende havens vanaf de Upper Barrakka Gardens. Het uitzicht over het water is fascinerend. Een bezoek aan Saint John’s Co-Cathedral is aan te raden. Ten eerste om de schilderijen van Caravaggio te bewonderen. Het grootste schilderij stelt de onthoofding voor van Johannes de Doper. Het andere schilderij is De heilige Hieronymus aan zijn schrijftafel.
De licht- en schaduweffecten zijn meesterlijk. Het gewelfde plafond heeft fresco’s van de Italiaanse kunstenaar die door het gebruik van schaduw prachtig naar voren komen. De vloeren van de kathedraal hebben kleurrijke grafstenen van marmer met teksten en voorstellingen zoals een gebroken klok. De vloer wordt dagelijks onderhouden en ontbrekende stukjes marmer weer ingevuld en hersteld. Een bezoek aan de kathedraal is echt de moeite waard.
In deze charmante stad kun je ook heerlijk shoppen. Er zijn bijzondere dingen te vinden, sieraden van filigraan bijvoorbeeld, een goudsmeedtechniek uit de tijd van de Feniciërs. Of je kunt deze sieraden en kant kopen bij Joseph Busutil. Zijn winkeltje hangt er vol mee. Eenmaal iets gekozen wordt het met zorg ingepakt.
Of kies voor een staycation in Nederland.
Er zijn nog veel meer leuke winkels te bezoeken en als je uitgewinkeld bent loop je de vele trappen af totdat je bij het water van de Grand Harbour komt. Daar kan je in een gondel stappen en laat je je varen naar Vittoriosa Wharf aan de Dockyard Creek, waar schitterende jachten liggen.
Op weg naar de luchthaven kan je het vissersdorpje Marsaxlokk aandoen om voor vertrek nog even de benen te strekken. Daar liggen kleine vissersbootjes te dobberen. Op de kades vind je stalletjes waar je weer lokale lekkernijen kan eten, zoals ijs en cannoli gevuld met noten, chocola en room, karren met groenten en zoete aardbeien.
Malta heeft erg veel te bieden en omdat het zo kleinschalig is kan je in een paar dagen tijd alle highlights bezoeken en meemaken. En de temperatuur? Die is met haar Mediterrane klimaat het hele jaar plezierig.
Comfortabel overnachten op Malta
Corinthia Palace Hotel
Het Corinthia Palace Hotel ligt op het hoofdeiland Malta tegenover het presidentiële paleis vlak bij het rustige plaatsje Attard en niet ver van de oude stad Mdina. Het charmante hotel heeft heerlijke kamers, een uitstekende spa, een binnen- en een buitenzwembad. Het met een Michelinster onderscheiden restaurant Bahia bevindt zich er ook.
Kempinski Hotel
Wie wil overnachten op Gozo zal in het Kempinski Hotel in San Lawrenz veel comfort en rust ervaren. De bedden zijn uitstekend en de lay-out van de kamers is heel prettig. Kleine details geven een gevoel van verwend worden zoals verse bloemen in de badkamer, slofjes van badstof in wit en in zwart zodat jij en je partner kunnen kiezen wie welke neemt, een flesje water, wat fruit, prettige stoelen op het balkon. En natuurlijk een voortreffelijk ontbijt.
Zoek verder naar hotels op Malta:
Booking.comDit vind je misschien ook leuk:
Tekst en beeld: Nelleke Launspach
Nelleke Launspach is journalist en beleeft de veelal luxe reizen die zij maakt intensief. De onderwerpen legt zij vast in tekst en beeld. Van culinaire zaken weet zij veel en dat is dan ook terug te lezen en te zien. Je proeft het bijna. Daarnaast schrijft ze over de reis zelf, luxe hotels en cruises, musea, galeries en waar je overal het beste kunt shoppen. Dat alles is haar wel toevertrouwd.
