Van schilderachtige vergezichten, een natuur die groener is dan groen (het gras is hier écht groener) tot mysterieuze mistige bergtoppen. Op het Portugese eiland Madeira loop je regelmatig met je hoofd in de wolken.
Dit artikel verscheen eerder in TripTalk magazine
TripTalk magazine neemt je mee naar bereikbare en betaalbare bestemmingen! Onze vaste reporters geven inspirerende en persoonlijke tips.
Neem nu een abonnement op ons reismagazine en profiteer van 1 GRATIS NUMMER!
Reis mee naar het mistige Madeira
Klappen zodra de wielen van het vliegtuig de grond raken. Je zou het bijna weer doen als je weet dat de landingsbaan op Madeira regelmatig tot de top vijf gevaarlijkste ter wereld wordt bestempeld. Maar eenmaal geland, tref ik een oase van rust. Het is nog vroeg in de ochtend als een waterig zonnetje een zacht licht werpt op de blauwgroene kleuren van het eiland- de tinten van de Atlantische Oceaan en de weelderig begroeide bergen.
Drukker is het in Funchal, de hoofdstad van Madeira en de dichtstbevolkte regio van het eiland. Madeiranen banen zich een weg richting hun werk, een kabelbaan brengt toeristen vanuit de Almirante Reis-tuin naar onder andere de tropische tuin Monte Palace, het kerkje Igreja de Nossa Senhora do Monte, het treinmuseum Centro Interpretativo do Comboio do Monte en het park Leite Monteiro.
Hier kun je uniek overnachten op Madeira.
Even verderop, in het oude centrum van Funchal, is het echt gedaan met de rust en lopen we over de hoofden van toeristen. Street art prijkt op oude gevels en deuren. De straatjes zijn soms zo smal, dat het lastig een kiekje ervan schieten is.
In de Rua de Santa Maria meanderen we ons een weg door de ‘benenfile’ en langs de tientallen eettafels van de verschillende restaurants, die zich aan weerszijden van de smalle straat hebben gevestigd. De geuren van de lokale keuken beloven veel goeds.
Zachte landing
Doordat Funchal International Airport pal aan zee ligt, hebben piloten soms te maken met een sterke zijwind. Bovendien ligt het vliegveld op een steile heuvel, waardoor er een scherpe bocht naar rechts moet worden gemaakt om te landen. Gevaarlijk is de landingsbaan niet (meer), wel uitdagend én bijzonder.
Tot 2000 was de landingsbaan slechts 1.600 meter, wat in de jaren 70 tot verschillende ongelukken leidde. De baan werd verlengd en staat tegenwoordig gedeeltelijk op pilaren in de zee. Geen zorgen, piloten zijn extra getraind voor een zachte landing. Leuk feitje: het vliegveld werd in 2016 vernoemd naar de op Madeira geboren voetballer Cristiano Ronaldo: Aeroporta Nacional da Madeira Cristiano Ronaldo.
Ook een drukte van jewelste is het op Mercado dos Lavradores, een overdekte markt waar allerlei geuren, kleuren, smaken en culturen samenkomen. Een toeristische trekpleister, maar op vrijdag en zaterdag een plek waar de locals hun inkopen doen. Van tropische vruchten, verse groente, vis, vlees tot bloemen. Door het klimaat en vruchtbare grond komt op Madeira een grote diversiteit aan bloemen en planten voor.
En niet alleen in het wild, ook in de verschillende botanische tuinen kun je exotische bloemen en planten vanuit de hele wereld bewonderen. Madeira wordt dan ook niks voor niks Bloemeneiland genoemd.
Een trap naar beneden brengt mij naar de vismarkt. Afgehakte koppen van de espada preta staren mij levenloos aan.De verkoper glundert wanneer hij mijn weerzin bespeurt. “Tasty tasty!”, roept hij. De zwarte diepzeevis wordt op Madeira vaak samen met banaan gegeten. Met zijn monsterlijke voorkomen door de puntige kaak vol kleine scherpe tandjes en duivelse ogen, ziet de vis er allesbehalve smakelijk uit.
Dat de vis monsterlijk lekker blijkt te zijn, ervaar ik bij restaurant Peixaria no Mercado, pal naast de markt. De tafel staat vol met verse vis en groente; een culinair feestje op mijn bord. Maria José Gonçalves van het Madeira promotiebureau is ook aangeschoven en praat honderduit over ‘haar’ eiland waar ze al haar hele leven met veel plezier woont. Wat het eiland volgens haar zo fijn maakt? “Je kunt de drukte opzoeken in de stad Funchal, de rust in het noorden van het eiland waar de natuur prachtig is. En onze gastronomie is er een om je vingers bij af te likken.”
Niks voor niks weten hordes toeristen, ook na corona, het Portugese eiland te vinden en is Madeira tijdens de Europese editie van de World Travel Awards al bijna tien keer uitgeroepen tot Europa’s beste eilandbestemming. Toch zijn er nog meer Nederlandse toeristen welkom, lacht Maria, wanneer ik haar vraag of het promoten van Madeira nog wel nodig is.
’n Glaasje Madeira M’ Dear
Hij dempte het licht en ook z’n stem
En zei toen “zeg wil je misschien
Een glaasje madeira my dear
Dat drink je toch voor je plezier
J’hahahahehe ‘k wil je niet dwingen als je dat soms dacht
Nee, geen alcohol op dit uur van de nacht
Maar een glaasje madeira my dear
Dat is toch veel sjieker dan bier
Ikzelf, ik drink weinig, de hemel zij dank
Er gaan weken voorbij zonder 1 druppel drank
Ik heb als zovelen al genoeg aan de stank
Een glaasje madeira my dear”
De Nederlandse zanger en presentator Ted de Braak wist het in 1966 al: Madeirawijn smaakt naar meer. Zijn nummer ‘Een glaasje Madeira, my dear’ werd net als de wijn een hit. Hoewel Madeirawijn tegenwoordig niet meer zo vaak op de Europese menukaart staat, is hij wereldwijd nog steeds populair vanwege zijn unieke smaak. Dit komt door de estufagem-methode, het proces waarbij de wijn een lange periode wordt verhit. Tijdens het kookproces komen de aroma’s van de wijn naar boven.
Het waren de Portugese zeevaarders die honderden jaren geleden ontdekten dat de wijn na een lange reis aan boord anders smaakte, door de invloed van temperatuur en oxidatie. Deze lang verhitte wijn viel in de smaak bij de zeelieden en in de landen die ze aandeden. Madeirawijn wordt sindsdien kunstmatig verouderd op het eiland.
Wist je dat ze in Porto ook heerlijke wijnen hebben?
Eerst van vier soorten druiven, tegenwoordig grotendeels van de tinta negra. Dit is een variant van de pinot noir, een druif die het goed doet op het eiland. De wijn kent vier smaaktonen: sercial (droog), verdelho (medium droog), bual (medium zoet) en malmsey (zoet). De eenvoudige Madeira’s verschijnen na drie jaar op de markt, de mooiste pas na tien jaar.
De malmsey proef ik op Fajã dos Padres, een afgelegen baai die alleen per kabelbaan of boot te bereiken is. Ooit bewoond door priesters, inmiddels al vier generaties in beheer van de familie Vilhena de Mendonça. Zij boeren biologisch, beheren een restaurant en verhuren een aantal van de slechts tien aanwezige huisjes op de baai. In de distilleerderij geeft de heer des huizes, Mário, een charmante zestiger gekleed in bordeauxrode polo en kaki pantalon, een wijnproeverij.
Hij klimt trots op een van de vaten, terwijl hij uitleg geeft over het rijpingsproces. Met een venenciador weet hij behendig wat wijn uit het vat te halen en schenkt het in een glas. Paar keer schudden, ruiken en drinken maar. Lekker! Met een alcoholpromillage van 17 tot 22 procent besluit ik het bij één glas te houden.
We wandelen via de wijngaard naar het restaurant waar we onder andere mosselen, octopus en zeevruchten bestellen. Als toetje, torta de maracujá, cheesecake met gele passievrucht. En een wijntje, om het af te leren. Aan zee wapperen immense palmbladeren. Daarachter staat een idyllisch wit huisje met traditionele oranje dakpannen. Dit uitzicht verveelt nooit.
Wijnfestival
De rijke wijnbouwtraditie wordt zomers op verschillende plekken op het eiland gevierd tijdens het jaarlijkse Madeira Wijnfestival. Van openluchtconcerten in de wijngaarden tot optredens van folkloregroepen in het oude centrum van Funchal, of neerstrijken in een van de vele restaurants waar je kunt genieten van de echte ster van het festival: de Madeirawijn. Het Madeira Wijnfestival is een bezoekje waard.
In het kleurrijk versierde vissersdorpje Câmara de Lobos drinken we het traditionele Madeiraans drankje poncha, een mix van citroen- en sinaasappelsap, bijenhoning en niet te vergeten de Aguardente de Cana. Een witte rum van Madeira met een alcoholpercentage van veertig procent. De poncha wordt in een van de vele barretjes vers bereid met een mexelote, een houten stok met onderaan een knobbel met inkepingen. Sterk, maar lekker!
De straten rondom de barretjes zijn door de bewoners zomers uitgedost met kunstzinnige versieringen van gerecycled materiaal. Flessen, paraplu’s, geknutselde vogels: je kunt het zo gek niet bedenken, of het hangt boven je hoofd. De boodschap: koop alleen wat je nodig hebt en voorkom verspilling. We eindigen ’s avonds in steakhouse Vila da Carne, waar we een ander traditioneel gerecht proeven: espetada. Rundvlees op laurierspiesjes.
Wandelparadijs
Madeira mag dan ‘slechts’ zo groot (of klein) zijn als de provincie Utrecht, met bijna 5.000 kilometer aan wandelpaden kun je de Madeiraanse gastronomie naar hartenlust van je heupen wandelen. Wanneer je de hoofdstad Funchal verlaat, tref je niets anders dan rust en ruimte in de talloze slaperige dorpjes en ongerepte natuur.
Van dichtbegroeide bossen tot panoramische uitzichten over diepe valleien: Madeira is een waar wandelparadijs. Op de hellingen van de bergen in het noorden van het eiland staat het grootste Europese laurierbos: Fanal Forest, onderdeel van Laurisilva. Het is 15.000 hectare groot, beslaat daarmee twintig procent van het eiland en staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco.
Dit zijn de mooiste levada hikes en wandelroutes op Madeira.
Tijdens een jeeptour door de bergen doen we ‘landschapbingo’ en vinken de jungle, watervallen, hoge kliffen en vergezichten over de Atlantische Oceaan af. Onderweg wijst gids Nuno Pereira (Portugees voor perenboom) naar plekken waar locals – mits vergunning – wildbarbecueën en toeristen kamperen. Hoe hoger we in de bergen komen, hoe mistiger het wordt. Donkere wolken pakken zich hier en daar samen om de bergtoppen en geven het geheel, samen met de mist, een mysterieus aanzicht. Op Madeira loop je regelmatig met je hoofd in de wolken.
De sprookjesachtige landschappen kennen ook een aantal horrorverhalen. Zo stortte in mei 2023 een Belgische vrouw vijftig meter naar beneden tijdens een wandeling in de bergen. Vijf dagen later werd ze gevonden door reddingswerkers. Ze had slechts lichte verwondingen. Een Britse toerist kon haar val van 100 meter in 2016 niet meer navertellen. “Draag gekleurde kleding als je gaat wandelen, dan is de kans groter dat reddingswerkers je vinden als je valt”, grapt de gids semi-ongepast.
Maak een eigen roadtrip op Madeira.
Op de slechte grappen na, is een gids voor sommige wandelingen zeker aan te raden. Bij restaurant Quinta do Furão geniet ik nog een keer van het adembenemende uitzicht over de grillige kustlijn van het eiland en begrijp nu waarom Madeira ook wel het Hawaï van Europa wordt genoemd.
Klerewerk
Iets kopen dat op het eiland is geproduceerd? Breng dan zeker een bezoek aan borduurbedrijf Bordal in Funchal. Je kunt de vrouwen hier aan het werk zien: ambachtslieden maken het geborduurde linnengoed rechtstreeks in de winkel.
Er zijn meer dan 40.000 tekeningen, die worden gebruikt voor patronen voor bijvoorbeeld tafelkleden, beddengoed en kleding. In het atelier kun je ontwerpen voor het Franse modemerk Chanel bewonderen.
Nini Design Centre
Madeira kent heel wat restaurants met fenomenale panoramische uitzichten. Lunchen of dineren op een bijzondere locatie? Met uitzicht op de haven en de Atlantische Oceaan? Ga dan naar Nini Design Centre. Het atelier en restaurant van de Madeirese designer Nini Andrade Silva is gelegen in een voormalig fort.
Of plan een vakantie naar de Canarische eilanden.
Tip van een local
Gids Nuno Pereira mag voor zijn werk dan wel allerlei mensen naar toeristische trekpleisters brengen, zijn vrije tijd brengt hij het liefst door op een van de vele hidden gems van het eiland. Hij tipt de volgende dingen om te bezoeken en te doen op Madeira:
- Ribeira da Janela, een dorpje in de noordkust
- Kabelbaan Achadas da Cruz, een van de steilste in Europa
- Chão da Ribeira, canyoninghart
- Boaventura, charmant boerendorp
- São Jorge, ruïnes en dramatische kustlijn
- Porto da Cruz, charmant dorp aan de noordoostelijke kust van het eiland
- Seixal, natuurlijke zwembaden
Eilandhoppen
Tijd over? Pak dan zeker de boot naar buureiland Porto Santo, met goudgele stranden, verlaten baaien en een ruig binnenland. De Porto Santo Line vaart zes keer per week tussen de twee eilanden en duurt twee uur. Vliegen kan ook.
Je kunt ook goed eilandhoppen langs de Atlantische Kust in Frankrijk.
Zoek ook vast naar hotels op Madeira:
Booking.comHier wil je zijn op Madeira tijdens je reis:
Handige websites voor je reis
Dit vind je vast ook leuk om te lezen:
Zou jij naar het mistige Madeira willen reizen?
Fotocredits header: Henrique Seruca
Andere landen, culturen en gewoontes: nieuwe ervaringen verrijken je leven. Elke dag
probeer ik mij ergens over te verwonderen, dichtbij of ver van huis. Maak een avontuur
van je leven en je bent altijd op reis.
Jiska is hoofdredacteur van het TripTalk magazine
