Heet, heter, heetst: hitterecords volgen elkaar wereldwijd in een rap tempo op. Nederlanders zoeken volgens reiskoepel ANVR daarom steeds vaker zomers de verkoeling op in Scandinavische landen. Wat maakt het hoge noorden nog meer populair? TripTalk neemt je mee naar West-Zweden, de regio van oneindige bossen en meren, idyllische falurode huizen, ruige rotskusten en duurzame voedingsgewoonten. Waar je tot rust komt door actief bezig te zijn. West-Zweden is écht het einde.
Dit artikel verscheen eerder in TripTalk magazine
TripTalk magazine neemt je mee naar bereikbare en betaalbare bestemmingen! Onze vaste reporters geven inspirerende en persoonlijke tips.
Neem nu een abonnement op ons reismagazine en profiteer van 1 GRATIS NUMMER!
Ga mee op reis naar West-Zweden
Geen bikini’s (oké, eentje voor in de sauna), wél veel truien, een regenjas, muts en een aantal lange broeken: mijn koffer ging ternauwernood dicht op de ochtend voor vertrek naar West-Zweden. “Ik geef je drie dagen”, klonk het steevast, toen ik in mijn omgeving vertelde dat ik mij ging onderdompelen in het Zweedse buitenleven.
Voor de lezers die mij niet kennen: ik sta nou niet direct bekend als het ‘outdoor type’. Bergschoenen heb ik nog nooit gedragen (ik trotseerde ooit de Maleisische jungle op slippers), ik geef liever geld uit aan mooie lingerie dan thermo ondergoed en een afritsbroek? Daar zie ik gewoonweg het nut niet van in. Wel houd ik van avontuur. En ben ik erg graag in de natuur. En dat gaat perfect samen in het adembenemende West-Zweden.
Ga je richting het zuiden? Bekijk dan deze unieke accommodaties in Zuid-Zweden.
De Zweedse schoonheid is dichterbij dan je denkt: op nog geen 1,5 uur vliegen ligt de stad Göteborg, de vriendelijke reus aan de westkust van Zweden. Deze westkust bestaat uit de provincies Bohuslän, Dalsland en Västergötland en strekt zich uit van Göteborg tot de Noorse grens en van de kust van Skagerrak tot het Vänermeer.
Göteborg wordt ook wel gezien als dé toegangspoort voor de westkust van Zweden en heeft een vriendelijke (overal word je even vrolijk met hej begroet) en vooral relaxte sfeer. Je vindt er hippe wijken, Michelinsterren-restaurants en een levendige cultuur vol eettentjes, winkeltjes, koffietentjes, musea en andere culturele activiteiten en evenementen.
Göteborg vierde afgelopen zomer haar 400e verjaardag. Een van de oudste wijken is Haga, een pittoresk buurtje waar ik langs een bonte verzameling van antiekzaken, galerijen, koffietentjes, interieurzaken, boetiekjes en andere winkels struin. Bij café Kringlan haal ik een kanelbulle, een typisch Zweeds kaneelbroodje.
Bij Öjbro Vantfabrik stap ik naar binnen voor sokken en handschoenen van merinowol in vrolijke Zweedse patronen. De verkoopster kijkt mij veelbelovend aan als mijn handen over de zachte materialen gaan. Toch sta ik vanwege de hoge prijzen luttele minuten later zonder aankoop weer buiten.
Of ga naar de hoofdstad en lees wat er te doen is in Stockholm.
Niet alleen kleding, ook alcohol is duur in Zweden (benzine en het openbaar vervoer zijn wél goedkoper). Geïmporteerd bier in de horeca is 66 procent duurder. Daarnaast mag drank met een alcoholpercentage hoger dan 3,5 procent niet overal worden verkocht. Daarvoor moet je naar de systembolaget (staatsslijterij). De hoge prijzen weerhouden mij er ’s avonds niet van om een wijntje (of twee) naast het driegangenmenu te bestellen in Atelier.
Het trendy restaurant bevindt zich op de vierde verdieping van hotel Pigalle. Waar je je door het art deco-interieur even in het Parijs van de jaren twintig waant én een voormalig bordeel. Het gekreun van een vrouw galmt uit de speakers van de klassieke oude lift met opvouwbare hekken. Niet alleen zij bereikt een hoogtepunt, wij beleven een culinair orgasme aan tafel: handgesneden Zweedse rundertartaar, millefeuille van rode biet en als toetje crème brûlée. Smaakt allemaal net zo goed als dat het eruitziet.
Allemansrecht
Minder diep in de buidel tasten, doe je in de Zweedse natuur. Het grootste Scandinavische land (ruim 1.500 kilometer van noord naar zuid) bestaat voor 69 procent uit bos en wildkamperen is toegestaan. Volgens AUDAC, de Duitse zusterorganisatie van de ANWB, zou je zelfs nergens in Europa goedkoper kunnen kamperen dan in Zweden.
Het allemansrätt, oftewel allemansrecht, geeft je de mogelijkheid om je tent op te zetten waar je wilt (ook op particulier grond), een duik te nemen in een willekeurig meertje, te gaan wandelen, paardrijden of varen waar het je mooi lijkt of bloemen, bessen of paddenstoelen te plukken uit de vrije natuur. Wél moet je het overleggen met de eigenaar van het land en moet je de natuur met respect behandelen. Deze Zweedse levensinstelling geeft iedereen het recht om van het land te genieten.
Ontdek de top-10 outdoor activiteiten in Zuid-Zweden.
Ook gedreven door liefde voor de natuur is Linnéa Sjögren. Ik ontmoet haar nabij het kleurrijke vissersdorp Smögen, in de scherenkust van Bohuslän. Ze is haar baan als bibliothecaris meer dan zat, wanneer ze in 2013 haar bedrijf Catxalot (catch a lot; veel vangen) opricht en zich specialiseert in plantaardig eten uit zee. Een interesse die tijdens het kajakken en de vele kookexperimenten met algen thuis groeit.
“Zeewier is een gezonde en duurzame superfood”, vertelt Linnéa gepassioneerd. “Het bevat allerlei mineralen en is rijk aan magnesium, ijzer, vitamines en calcium.” Haar blonde vlecht wappert in de frisse wind. De blauwe trui met Zweeds motief versterkt de kleur van haar helderblauwe ogen. “Zeewier wordt niet bewerkt met schadelijke bestrijdingsmiddelen. Daarnaast neemt het stikstof uit het water op en zet dit om in eiwitten. Het zou een oplossing kunnen zijn voor het stikstofprobleem.”
Samen met haar partner oogst ze zeewier, dat ze verkoopt aan restaurants en ecologische en biologische productretailers. Ook geeft ze kookworkshops en zeewierexpedities, waarmee ze wil laten zien dat voedsel niet uit een fabriek hoeft te komen, maar de natuur.
Gehuld in een charmant waterdicht groen vissersoverall met daaraan bevestigde laarzen stap ik het water in, om zelf zeewier te oogsten. Uit een blauwe Ikea-tas, die mij ironisch genoeg aan thuis doet denken, haal ik een snorkel. Linnéa leert ons welk zeewier je kunt plukken en hoe je dit duurzaam doet.
Pluk bijvoorbeeld niet meer dan je nodig hebt en wees extra voorzichtig bij het oogsten van de langzamer groeiende soorten. Op een rots drinken we een uur later thee van zeewier, eten brood van zeewier met boter van – je raadt het al – zeewier. Toegegeven: het smaakt allemaal best lekker.
Van boot naar bord
In West-Zweden is nog veel meer lekkers uit de zee en meren te halen. De zeevruchten zijn van hoge kwaliteit, omdat kreeften, krabben, garnalen, mosselen en oesters langzaam groeien in het koele, mineraalrijke water van het gebied. De regio biedt dan ook een smörgåsbord aan delicatessen met een focus op lokale en biologische producten. Je kunt er niet alleen uitgebreid van proeven, je kunt het ook zelf vangen. In Fiskebäckskil stap ik – dit keer gehuld in een blauw-geel dompelpak – op een boot voor een expeditie naar het zwarte goud van West-Zweden: kreeft.
Het rivierkreeftenseizoen begint jaarlijks op de eerste woensdag van augustus, wanneer professionele Zweedse vissers én burgers hun fuiken in het water gooien. Aan het aantal fuiken en de inhoud is een maximum verbonden. Dit om overbevissing te voorkomen. De visregulatie kent ook een keerzijde: sommige vissers breken de scharen van de kreeft, aangezien die het meest opleveren en gooien het beest daarna terug het water in. Kreeften kunnen verloren ledematen opnieuw aangroeien.
Wij hijsen na een eerste poging direct een fuik met zwart goud de boot in. “Zie je die zwarte bolletjes op de buik?”, vraagt de net zo bolgebuikte Bobo van visbedrijf Darwin, met een kreeft in zijn hand. “Deze is zwanger en moet volgens de regels weer terug het water in.” Hier en daar drijft een boei in het water, waaraan een fuik zit. De markering verwijst naar een eigenaar. De beste plek om kreeft te vangen, is volgens Bobo waar het water 15 tot 25 meter diep is. Ik vraag mij direct af of vissers elkaars fuik niet leeghalen. “In Zweden gaat alles op goed vertrouwen”, zegt Bobo nonchalant.
We checken daarna in bij hotel Gullmarsstrand, gelegen op een langgerekte brug in het Skagerrak (het stuk zee tussen Noorwegen, Zweden en Denemarken). Vanuit de sauna en aangrenzende infinity pool heb je een panoramisch uitzicht over Gullmar Fjord, op het eiland Skaftölandet. En het pittoreske dorpje Lysekil. Daarachter lijkt niks meer dan water. Alsof de wereld hier stopt.
Vlak voordat de lucht ’s avonds roze-oranje kleurt, stap ik in mijn eentje in de infinity pool voor een onverwachte therapeutische sessie met Moeder Natuur. Ik tuur over het kalme water waarop zich een spiegel vormt. Op het ruisen van de wind na, is het oorverdovend stil. Ik adem diep in en voel de gezonde Zweedse lucht door mijn longen stromen. Zo rustig als de omgeving is, zo helder is het in mijn hoofd. Mijn gedachten gaan naar de achtergrond, zelden ben ik zo in het hier en nu als hier. Dít moet mindfulness zijn.
Ineens word ik overspoeld door emotie. De rust, overweldigende schoonheid en grootsheid van de natuur laten mij nietig voelen. Maar ook dankbaar voor wat ik heb. Ietwat verward door deze ervaring, maar bovenal ontspannen stap ik uit het water. In mijn kamer spoel ik onder de douche de laatste emoties van mij af.
Tip: Zweden zijn dol op een bastu; de sauna. In sommige openbare, gemengde sauna’s is het verplicht om badkleding te dragen. Zeker in hotels. Vergeet daarom niet je bikini of zwembroek mee te nemen, als je van sauna’s houdt.
Van fast fashion naar slow living
Weer of geen weer, de Zweden houden van het buitenleven. Friluftsliv, oftewel leven in de buitenlucht, is in de Zweedse (en Scandinavische) DNA verankerd. Onderdeel van dit buitenleven is een fika: koffie met wat lekkers. Ik beleef het Zweedse buitenleven bij Swedish Country Living in het dunbevolkte Dalsland, Västergötland. De provincie waar het leven echt een tikkeltje langzamer lijkt te gaan.
We rijden uren door een glooiend landschap, zonder enige tegenligger. Dorpjes met slechts honderden inwoners zoeven aan ons voorbij. Via een gravelweg bereiken we uiteindelijk de accommodatie, gelegen aan de rand van een meer. We passeren een weiland vol schapen en stoppen voor een groot rood Zweeds huis. Eigenaar David Naraine, een vriendelijke Brit van bijna 70, zwaait ons tegemoet. Twee kwispelende honden dartelen om hem heen. “Welkom op een van de mooiste plekjes van Zweden”, klinkt het als we uit de auto stappen.
Verscholen tussen de hoge bomen staan verspreid over het terrein verschillende tiny houses. Allen duurzaam gebouwd van natuurlijke materialen en geïsoleerd met wol van eigen schapen, houtvezel en hennep. De liefde die het stel na dertig jaar huwelijk nog steeds voor elkaar voelt, zie je terug in de met zorg ingerichte huisjes. Kneuterig detail is de ratjetoe aan deuren en ramen, over de hele wereld verzameld door het stel. Swedish Country Living is volledig off-grid, zo wordt elektriciteit geproduceerd door een zonnepaneel, zijn er composttoiletten en wordt het water voor de douches gerecycled.
Davids vrouw Marie ontfermd zich over onze lunch, gemaakt van de groenten en dieren uit eigen tuin. Op een vuurtje staat een pan met bulgur, in een houtgestookte oven worden pizza’s bereid, daarnaast staat vlees te garen. We eten aan een lange picknicktafel, met uitzicht op het meer. Of het nu de omgeving is, of omdat onze maaltijd rechtstreeks uit de achtertuin komt; maar het smaakt weer voortreffelijk.
David wijst naar het grote rode huis aan het begin van het terrein. “We kochten het zomerhuis in 2005 om bij te komen van ons hectische leven in de stad, waar we een succesvol modebedrijf leidden”, vertelt de ondernemer. “Elke keer als we hier kwamen, gleed de stress direct van ons af”, vervolgt Marie. “We beseften dat we dichter bij de natuur en het water wilden leven.” In het najaar van 2011 verkocht het stel hun modebedrijf en vertrok naar het platteland om van hun vakantiehuis een boerderij te maken en meerdere vakantiehuisjes te bouwen op het landgoed. “We willen het Zweedse plattelandsleven graag met anderen delen.”
Meer zien van het land? Ontdek de rust en ruimte in Zuid-Zweden.
Slecht weer bestaat niet
De Zweden (en Noren) brengen hun vakantie graag door op de Koster-eilanden, het westelijkste puntje van Zweden. Een soort Texel in een Zweeds jasje. Onderweg op de ferry bekijken we de miljoenenprijzen van de prachtige witte (vakantie)villa’s op het eiland. Wij slapen in het recent geopende boutiquehotel Kläpphagen, waar eigenaren Martin en Marika Nilsson en Johan Sköld het eten bereiden boven open vuur, een traditionele Zweedse kooktechniek. Ieder houttype geeft zijn eigen smaak, vertelt Martin.
Omdat het eiland bijna volledig autovrij is, stappen we op de fiets om Sydkoster te ontdekken. Samen met Nordkoster de twee grootste eilanden in de Koster archipel, op de grens met Noorwegen. De kronkelende fietspaden brengen ons in ongeveer een uur het eiland over. Onderweg parkeren we onze fiets om een wandeling te maken, zonder de fiets op slot te zetten. Opnieuw wordt mij verteld dat in Zweden alles op goed vertrouwen gaat.
Het grootste koudwaterkoraalrif van de Atlantische Oceaan groeit tegen de flanken van de Kosterfjord. Een groot deel van de kust, de eilanden en de zee is daarom tot een maritiem nationaal park gedoopt. Het normaal zo zonnige Sydkoster is grijs en regenachtig tijdens ons bezoek. Voor het eerst tijdens deze trip komt het met bakken uit de lucht. Een voorbijganger kijkt ons wat verbaasd aan als wij ondanks de stromende regen met een glimlach voorbijfietsen. Niet eerder ben ik zo blij met mijn regenjas. Niks voor niks geldt in Zweden het gezegde: det finns inget dåligt väder, bara dåliga kläder. Oftewel: er bestaat niet zoiets als slecht weer, alleen slechte kleding.
Of wat dacht je van een vakantie naar Fins Lapland?
Mooi rood is niet lelijk
Veel huizen in Zweden zijn Zweeds rood, ook wel falurood. Deze kleur stond lang voor luxe en status. Daarnaast bevat de verf conserverende onderdelen, waardoor het goed tegen de strenge Zweedse winter kan. Het rode pigment was een bijproduct van de koperwinning in de voormalig kopermijn Falun. Het bleek houtrot te voorkomen en laat het hout ademen.
Meet the locals
Het mag ’s winters dan koud zijn in het hoge noorden, de Zweedse gastvrijheid zorgt voor genoeg warmte. Via meetthelocals.com kun je in contact komen met locals die jou (tegen betaling) meer van West-Zweden laten zien.
Ga je in de winter naar Zweden? Lees hier meer over de wintersport in Dalarna.
Proef de natuur
De smaken uit de natuur op je bord? Breng dan zeker een bezoek aan Ragnerud, een viersterren familiecamping, gelegen in een vallei aan de voet van het natuurreservaat Kroppefjäll. Het restaurant serveert smakelijke traditionele Zweedse gerechten met een lokaal tintje. Van wilde paddenstoelen, bessen, zoetwatervis tot varken. Een van de toetjes? Witte chocolademousse, op smaak gebracht met gele cantharellen, bosbessenparels, gekarameliseerde cantharellen, dennenoliesneeuw en – niet schrikken – golden ants: mieren.
Zweden of Zwitserland?
Volgens Visit Sweden weet de helft van de Amerikanen het verschil niet tussen Zweden en Zwitserland en een derde van de Britten denkt dat het om hetzelfde land gaat. Zo sprak de Amerikaanse president Joe Biden tijdens een toespraak op een NAVO-top over Zwitserland, terwijl het om Zweden ging en werd tijdens een internationale ijshockeywedstrijd het Zweedse volkslied gespeeld voor een Zwitsers team.
Om het onderscheid te benadrukken, heeft het toerismebureau een campagne gelanceerd. Niet alleen worden hierin de verschillen tussen de twee landen benadrukt, ook wordt Zwitserland – met een knipoog – opgeroepen om een duidelijk onderscheid te maken waarmee ze het land promoten (geen zandbanken, rooftopbars en stilte, wél geldbanken, bergtoppen en het geluid van jodelen). Meer informatie via www.visitsweden.nl
Bezoek bijvoorbeeld de Walensee in Zwitserland, mocht je naar Zwitserland gaan 😉
Hier wil je zijn in West-Zweden:
Zoek naar accommodaties in West-Zweden:
Handige websites voor je reis
Dit vind je misschien ook leuk:
Zou jij op reis willen naar West-Zweden?
Fotocredits header: (c) Jonas Ingman
Andere landen, culturen en gewoontes: nieuwe ervaringen verrijken je leven. Elke dag
probeer ik mij ergens over te verwonderen, dichtbij of ver van huis. Maak een avontuur
van je leven en je bent altijd op reis.
Jiska is hoofdredacteur van het TripTalk magazine
